Środki gaśnicze

Zastosowanie skutecznego środka gaśniczego do ugaszenia pożaru jest uzależnione od rodzaju palącego się materiału i sposobu jego spalania. Nieodpowiedni środek gaśniczy, zamiast ugasić ogień, może go podsycić i rozprzestrzenić.

Najbardziej znanymi metodami walki z pożarem jest użycie środków gaśniczych. Do powszechnie stosowanych środków gaśniczych zaliczamy: wodę, pianę, piasek, gazy i proszki.

WODA

Woda pobiera z palącego się ciała bardzo duże ilości ciepła, przez co jego temperatura obniża się, co uniemożliwia dalsze palenie się. W zetknięciu z ogniem woda zamienia się w parę wodną, która wypiera z ogniska pożaru tlen. Stosowana pod ciśnieniem dosłownie „zmiata” płomienie. Do gaszenia materiałów o szczególnie dużej powierzchni, np. siana, słomy, pyłu drzewnego lub węglowego, stosuje się wodne roztwory środków zwilżających, mających większe zdolności penetracyjne.

Wolno stosować ją do gaszenia: – ciał stałych, takich jak, np. siano, słoma, drewno, węgiel.

Nie wolno stosować jej do gaszenia:

  • instalacji elektrycznych pod napięciem, ponieważ woda jest dobrym przewodnikiem prądu, który może porazić (nawet śmiertelnie!),
  • ciał palących się w wysokiej temperaturze przez żarzenie, ponieważ może to spowodować rozrzut ogniska pożaru, a nawet wytworzenie mieszaniny wybuchowej, tzw. gazu piorunującego,
  • nagrzanych maszyn i żelaznych konstrukcji ze względu na możliwość ich deformacji, co grozi zawaleniem stropów,
  • płynów łatwo palnych lżejszych od wody, ponieważ wówczas woda opada na dno zbiornika, wskutek czego następuje przelewanie się lub rozpryskiwanie palącej się substancji,
  • sodu, potasu, karbidu i innych ciał stałych, które w zetknięciu się z wodą wydzielają duże ilości gazów palnych, oraz wapna palonego, ze względu na zwiększanie się jego temperatury, powodujące rozszerzanie się pożaru.

 

PIANA GAŚNICZA

Wytwarza się ją dwoma sposobami: przez mechaniczne zmieszanie wody ze środkiem pianotwórczym i powietrzem lub też poprzez reakcję chemiczną wywołaną zmieszaniem wodnych roztworów środków zasadowych z kwasami. Działanie piany gaśniczej polega na izolowaniu palącego się materiału od powietrza i ochładzaniu go przez zawartą w niej wodę.

Wolno stosować ją do gaszenia: – cieczy palnych, takich jak, np. benzyna czy też ropa naftowa.

Nie wolno stosować jej do gaszenia:

  • ciał reagujących chemicznie z wodą (np. karbid) – co powoduje zwiększenie pożaru,
  • ciał żarzących o bardzo wysokiej temperaturze żaru (groźba rozkładu wody na wodór i tlen),
  • urządzeń elektrycznych pod napięciem (przewodzi prąd i może spowodować porażenie).

Ograniczenia te wynikają z zawartości wody w składzie piany. W przypadku pożaru cieczy rozpuszczalnych w wodzie (np. etanolu) stosowanie piany wymaga użycia specjalnych środków pianotwórczych zapobiegających niszczeniu piany przez ciecz. Piany utworzone z użyciem tych środków doskonale nadają się do gaszenia pożarów innych cieczy (np. benzyny), ale są w tym celu rzadko stosowane z uwagi na bardzo wysoką cenę takich środków (w porównaniu z typowymi środkami.

 

DWUTLENEK WĘGLA (CO2)

Jest bardzo skutecznym środkiem gaśniczym. Jego rola polega na odizolowaniu palącego się materiału od powietrza oraz obniżeniu temperatury. Nie zwilża gaszonych materiałów. Dwutlenek węgla jest uniwersalnym i skutecznym środkiem gaśniczym ponieważ:

  • nie przewodzi prądu,
  • nie reaguje z palącymi się materiałami,
  • skutecznie izoluje od powietrza (większy ciężar właściwy niż powietrze),
  • nie niszczy urządzeń mechanicznych w ruchu.

Wolno stosować ją do gaszenia:

  • gazów,
  • cieczy palnych, takich jak, np. farby, lakiery i rozpuszczalniki,
  • instalacji elektrycznych pod napięciem.

Nie wolno stosować jej do gaszenia:

  • folii nitrocelulozowych,
  • materiałów wybuchowych,
  • pyrokselinowych mas plastycznych,
  • sodu,
  • potasu,
  • wapnia,
  • magnezu,
  • cyrkonu,
  • tytanu.

Wadą jest duży ciężar gaśnicy oraz (w przypadku dwutlenku węgla jego dość niska temperatura krytyczna i przez to wrażliwość na podwyższoną temperaturę otoczenia gaśnicy).

 

PIASEK

Jest łatwo dostępnym środkiem gaśniczym. Skutecznie odcina dopływ powietrza do ogniska pożaru, zapobiega rozpryskom, zmniejsza promieniowanie ciepła. Jest higroskopijny, a przez to ma zmienne właściwości, może przewodzić prąd, zimą od zawartej wilgoci może ulec zbryleniu.

Wolno stosować ją do gaszenia:

  • niewielkich zarzewi ognia,
  • pocisków i bomb zapalających.

Nie wolno stosować jej do gaszenia:

  • płynów łatwopalnych lżejszych od wody (tonie w palącej się cieczy),
  • precyzyjnych urządzeń mechanicznych (powoduje ich mechaniczne uszkodzenie,
  • urządzeń elektrycznych pod napięciem.

 

PROSZKI GAŚNICZE

Są to drobno zmielone (niepalne) związki węglanowe lub fosforanowe, mają za zadanie odizolować płonące ciała od dostępu tlenu. Dodatkowo mogą wydzielać dwutlenek węgla mający właściwości tłumiące ogień.

Wolno stosować ją do gaszenia:

  • rozlanych cieczy palnych,
  • urządzeń i maszyn elektrycznych pod napięciem,
  • urządzeń i maszyn elektrycznych pod napięciem,
  • pojazdów mechanicznych.

Nie wolno stosować jej do gaszenia:

  • precyzyjnych urządzeń mechanicznych w ruchu (mogą powodować ich mechaniczne zatarcie).

Jeżeli w składzie proszków gaśniczych znajdują się kwaśnie węglany sodowe lub potasowe, nie wolno stosować ich do gaszenia:

  • palących się metali, takich jak, np. lit, sód, potas, rubid, cez, magnez, wapń, bar, stront, glin.

Urządzeń gaśniczych z kwaśnym węglanem nie wolno zatem umieszczać w pobliżu pomieszczeń, w których wymienione wyżej metale są, np. magazynowane.

źródło: www.zosprp.pl